"Tiền là mạch máu nuôi sống công ty"
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cashflow statement) cung cấp những thông tin cần thiết về những khoản thu chi tiền mặt của doanh nghiệp trong suốt kỳ kế toán. Dòng tiền lúc này sẽ được khái quát trên ba cấu phần chính gồm: dòng tiền hoạt động, dòng tiền đầu tư và dòng tiền tài trợ. Xét trên quan điểm cơ sở dồn tích (accrual) của kế toán thì những thông tin trên quan trọng hơn nhiều so với những con số được đưa lên book trong cuối niên độ trên bảng cân đối kế toán (BS).


Chú ý nhỏ về ba dòng tiền CFO, CFI và CFF

Dòng tiền thu được từ việc chuyển nhượng, mua bán các khoản đầu tư tài sản nợ (debt) như trái phiếu, tín phiếu, kỳ phiếu... hoặc các khoản liên quan chứng khoán vốn (equity) sẽ được ghi nhận là các hoạt động đầu tư và thuộc dòng tiền CFI chứ không phải là CFF. Ngoài ra, về vấn đề tiền lãi, nếu lãi trả của chúng ta đi vay từ người khác sẽ được ghi nhận là phần tiền nằm trong dòng tiền tài trợ (CFF) trong khi dòng tiền lãi trả cho chúng ta được ghi nhận sẽ là khoản nằm trong dòng tiền kinh doanh (CFO).
Lưu chuyển tiền trực tiếp - gián tiếp, những câu chuyện còn dang dở

Trong phương pháp lưu chuyển tiền trực tiếp, mỗi dòng báo cáo lưu chuyển tiền được ghi nhận bằng cách lấy số từ bảng kết quả kinh doanh và cố gắng những khoản ghi nhận doanh thu và chi phí một cách chi tiết để làm rõ đến từng con số cash thu về và chi ra để lên bản CF với một nỗ lực tối đa và sự tỉ mỉ đến từng góc độ. Tuy nhiên, cách làm này khá mất time và không thường để mở tất cả các số phụ để kiểm lại từng đồng. Tuy nhiên dân kiểm toán hay làm job này với việc lần mò từng khoản giấy tờ chứng từ điều chỉnh và làm mẫu lại cho đẹp. Về phương pháp gián tiếp, bắt đầu từ khoản Net Income để chuyển đổi thành OCF cần phải tìm kiếm và điều chỉnh sự thay đổi trong các giao dịch để tính tiền ra tiền vào dựa trên kỳ sau kỳ trước thay đổi trên các khoản mục. Có thể nói, chính bản lưu chuyển tiền gián tiếp được làm ra từ 2 bản cân đối kế toán và báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.


Phân tích lưu chuyển tiền tệ

Công cuộc phân tích lưu chuyển dòng tiền trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ được thực hiện bắt đầu từ việc đánh giá nguồn hình thành tiền và tiền được sử dụng cho mục đích gì trong hoạt động sản xuất kinh doanh (OCF), trong hoạt động đầu tư (ICF) và trong hoạt động tài trợ (FCF). Ví dụ, doanh nghiệp trong giai đoạn đầu của chu kỳ kinh doanh, dòng tiền kinh doanh có thể âm khi đoanh nghiệp dùng tiền để tăng các khoản phải thu và tồn kho đồng thười dòng tiền này thường được tài trợ bởi việc phát hành nợ (vay) hoặc phát hành vốn (phát hành cổ phiếu). Trong dài hạn, một doanh nghiệp làm ăn hiệu quả bắt buộc phải tạo ra dòng tiền lớn hơn chi phí đầu tư và đồng thời phải cung cấp lợi tức đủ để trả nợ và trả cho chủ sở hữu.

Dòng tiền kinh doanh (CFO)

Một người phân tích (analyst) phải hiểu rằng, dòng tiền kinh doanh dương có thể được tạo ra bởi doanh nghiệp làm ăn hiệu quả và tạo ra earnings. Tuy nhiên, dòng tiền dương cũng có thể được tạo ra bằng cách giảm thiểu các khoản vốn lưu động như thanh lý bớt hàng tồn kho hay phải thu đồng thời làm giảm các khoản phải trả. Đương nhiên, việc giảm vốn lưu động làm dòng tiền dương không phải là cách thích hợp để tăng OCF một cách bền vững khi ta không thể giảm tồn kho hay phải thu về 0 khi mà căn bản doanh nghiệp vẫn cần phải hoạt động. Thứ 2, không có supplier nào ngu ngốc đến mức cho doanh nghiệp kéo dài vô hạn thời gian phải trả được, ai cũng phải trả nợ của mình, cuộc sống mà.
Ứng dụng thứ 2 của OCF chính là kiểm định chất lượng của thu nhập của một doanh nghiệp (Firm's earnings), khi OCF và Net Income có một sự ổn định tương ứng nhất định chính là một chỉ báo tốt của chất lượng thu nhập doanh nghiệp. Ví dụ, trong trường hợp Earnings lớn hơn nhiều so với OCF cho thấy khả năng việc doanh thu được ghi nhận qua sớm hoặc chi phí bị delay dẫn đến việc thu nhập danh nghĩa tăng lên trong khi tiền thì không thấy đâu.

(tạm hết p1, p2 sẽ nói về các tỷ số Cashflow cùng như phân tích 2 dòng tiền CFI và CFF có ý nghĩa gì nhé quý anh chị em)