1. Viết lách như một nhà báo

Tôi luôn khẳng định rằng bất cứ ai làm việc cho tôi không bao giờ được phép xuất hiện tại buổi họp mà không có giấy và bút. Mọi người bắt buộc phải viết ghi chú và nhật ký giao dịch. Những ai nghĩ rằng họ có thể nhớ một phần hoặc toàn bộ điều họ nghe được, và một ngày nào đó có thể nhớ ra là ngạo mạn và hoang tưởng. Bạn phải viết mọi thứ ra giấy! 

Sau đó bằng cách theo dõi kết quả của mình, bạn sẽ có được cái nhìn sâu sắc về bản thân và cách giao dịch của chính mình mà không sách vở, hội thảo, chỉ báo hoặc hệ thống nào có thể nói cho bạn. Cần phải luôn thống kê và ghi chép lại tình hình giao dịch thực tế của mình.

Mức lãi trung bình là thước đo quan trọng nhất để tính toán rủi ro của bạn, vì thế bạn phải biết con số này. Đó là cách tốt nhất để xác định bao nhiêu rủi ro bạn nên chấp nhận cho mỗi giao dịch.

2. Theo dõi giao dịch hàng tháng

Vào những thời điểm khó khăn, mức lãi của bạn trở nên nhỏ hơn và tỷ lệ chiến thắng cũng thấp hơn so với thời điểm thị trường tăng trưởng mạnh. Khi điều này xảy ra, hãy nhớ ba từ : “Điều chỉnh chiến thuật”, hãy làm đi!

Các con số thống kê cần theo dõi gồm:

• Mức lãi trung bình
• Mức lỗ trung bình
• Tỷ lệ lãi trung bình/ lỗ trung bình
• Tỷ lệ giao dịch có lời (winrate)
• Tỷ lệ lãi trung bình/lỗ trung bình
• Mức lãi lớn nhất
• Mức lỗ lớn nhất
• Số ngày nắm giữ vị thế lãi
• Số ngày nắm giữ vị thế lỗ

3. Đường cong hình chuông

Cuối cùng, tất cả mọi cách làm đều nhằm mục đích có được mức lãi trung bình cao hơn mức lỗ trung bình, gìn giữ lợi nhuận và lặp lại liên tục quá trình này. Đây là mục tiêu cơ bản của bất cứ doanh nhân nào.

4. Bán một nữa – Giải pháp giúp bản thân luôn cảm thấy yên lòng

Liều thuốc duy nhất để chống lại sự căng thẳng và trấn an nỗi sợ hãi là các quy tắc giao dịch đúng đắn và những mục tiêu thực tế có thể thực hiện được trong môi trường hiện tại. Khi thị trường hay cổ phiếu bạn mua trở nên xấu đi, bạn phân vân không biết làm thế nào thì có một nguyên tắc chung cần được áp dụng cho tất cả các chiến lược là : hãy làm cho bạn cảm thấy yên lòng! Đừng khiến bạn phải mệt mỏi vì sự hối tiếc hoặc trói buộc bởi sự do dự.

Ví dụ 1:

Nếu bạn đang có lời một cổ phiếu khoảng 20% , thị trường xấu đi và rơi vào phiên điều chỉnh. Bạn phân vân giữ hay bán lỡ nó chỉnh mạnh quá sẽ đánh bay hết lãi ( vài triệu hoặc vài chục triệu hoặc cả trăm triệu). Vậy thì hãy bán một nữa đi và đút túi 10% lợi nhuận, còn lại để nó chạy tự do.

Hãy sử dụng ví dụ hiện tại, nếu bạn bán một nữa cổ phiếu lãi 20%, thu 10% vô túi thì rất khó để bạn thua trong giao dịch này. Thậm chí nếu bạn hòa vốn ở nữa số cổ phiếu còn lại, cuối cùng bạn vẫn lãi 10% cho toàn bộ vị thế ( đúng bằng mức lãi trung bình của bạn) và bạn vẫn còn cả một cuộc chơi dài phía trước. Thực sự, nếu bạn lỗ 10% với số cổ phiếu còn lại, bạn vẫn còn tốt vì chẳng lỗ gì trong giao dịch này.

Ví dụ 2:

Đây là một trường hợp thực tế. Nếu bạn đang có trong mình một cổ phiếu ngân hàng và Vn-Index đã tăng rất mạnh trong vòng 1 tháng nay. Mọi người đều cho rằng nó đang rướn tăng lên và bấp bênh có thể chỉnh mạnh bất cứ khi nào.

Ngày 14/7/2023 có thông tin Bamboo Airline có nguy cơ phá sản và STB là ngân hàng cho vay nhiều nhất, nếu Bamboo phá sản thì nợ xấu 3000 tỷ sẽ khiến sacom tiêu đời. Vào lúc 13h chiều có lực bán cực mạnh kéo giá STB giảm lập tức gần sàn, các mã ngân hàng khác cũng giảm mạnh theo. Nếu là bạn trong trường hợp này bạn sẽ xử lý sao với cổ phiếu ngân hàng bạn đang giữ ?

Trong tình huống này mình bán ra phân nữa cổ phiếu ngân hàng đang giữ và bán sạch các cổ phiếu đầu cơ nóng trong tài khoản, giữ lại những cổ phiếu chiến lược có nền tảng vững, đang có lợi nhuận, thu tiền và co cụm về phòng thủ. Nếu mình sai mình vẫn còn các cổ phiếu chính không hề gì, nếu mình đúng thị trường giảm mạnh thì mình đã thoát được phần lớn cổ phiếu rủi ro rồi. Quản trị rủi ro phải đặt lên trên hết.

Cần lưu ý – giải pháp bán một nửa không hiệu quả trong xu hướng giảm giá, tức khi bạn đang bị lỗ. Khi lệnh dừng lỗ bị chạm tới, phải thoát ngay lập tức! Bạn không nên bán một nữa khi lỗ và đánh cược với số cổ phiếu còn lại, hy vọng bắt đáy trung bình giá hoặc giá sẽ tăng trở lại.

Khi một vị thế chống lại bạn, lúc này não của bạn gần 90% là tê liệt hoặc không còn sáng suốt nữa, bạn sẽ bị ám ảnh bởi số tiền đã có nhưng mất đi. Không có chỗ cho sự do dự – chỉ có một cách duy nhất là hành động quyết đoán và kỷ luật.

Vì sao quân đội mạnh, vì họ có kỷ luật. Ngay tại điểm đó, đi tới bao nhiêu người, làm việc gì, bắn vào ai, bắn bao nhiêu phút là phải rút quân ngay đều rõ ràng trong kế hoạch. Không thắc mắc, bạn chỉ được hô một câu “RÕ” hoặc “YES, SIR!” là phải làm. Đó là kỷ luật!

5. Dự phóng vào giả định RBA

6. Lãi kép! Kỳ quan thứ 8 của thế giới

7. Tâm sự mỏng

Mình biết những kiến thức này rất khô khan và phải bỏ thời gian nghiền ngẫm nhưng đó là cần thiết và bắt buộc để có thể tiến lên bước cao hơn là một trader có lợi nhuận ròng Bền Vững từng tháng từng năm, không phải là dạng nay thắng mai thua , cháy vài tài khoản rồi đem khoe. Anh em chúng ta tới thị trường để kiếm tiền, không phải khoe mình giỏi.

Một bác sĩ phải học 6 năm và đọc hàng trăm cuốn sách, một lập trình viên mức lương ngàn đô phải code mỗi ngày vài ngàn dòng và đọc document ròng rã mỗi ngày về một công nghệ mới xuất hiện, ngồi ghế muốn trĩ, code tay muốn tê và rút gân thì anh em nghĩ nếu không bỏ thời gian học, chỉ cần vài cái click chuột không suy nghĩ hoặc nghe lời phím hàng ba chữ cái của Broker nào đó sẽ mang tiền về? Người ta chỉ anh em làm giàu? Tụi nó biết tụi nó đã im im mà đi gom tiền rồi. Nếu phím hàng mà bạn lỗ, tụi nó chỉ rào một câu là : Thị trường tài chính nhiều rủi ro, anh chị nên thận trọng quản lý rủi ro của mình. Hết bài, làm gì được nó! Lời thật mất lòng.

Đây là những hướng dẫn của Mark Minervini – nhà vô địch nước Mỹ về cách quản trị và tìm hiểu tâm lý bản thân trong giao dịch và xen lẫn những sự kiện mình đã trải qua trên thị trường việt nam rồi đưa vào. Chúc anh em giao dịch tốt. Hẹn gặp vào bài tiếp theo.